Η εξέταση που εκτελείται από έναν εξειδικευμένο γυναικολόγο, ανήκει στις εξετάσεις που μας επιτρέπει να αναγνωρίσουμε μια πληθώρα παθολογικών καταστάσεων, που αφορούν τα έσω και έξω γεννητικά όργανα της γυναίκας, ανώδυνα σε σύντομο χρονικό διάστημα και με υψηλή αξιοπιστία. Η εξέταση λαμβάνει χώρα στην ειδική γυναικολογική καρέκλα (boom) και αρχικά εκτιμά τα έξω γεννητικά όργανα ανιχνεύοντας τοπικές βλάβες όπως οξυτενή κονδυλώματα, ατροφικούς λειχήνες, καρκινικές εστίες αιδοίου ή διογκώσεις όπως αποστήματα βαρθολινείου αδένος κ.α. Στην συνέχεια ελέγχεται το εσωτερικό του κόλπου και ο τράχηλος της μήτρας όπου αναζητούνται στοιχεία φλεγμονής, κονδυλώματα, πολυποειδή μορφώματα και γίνεται λήψη υλικού για καλλιέργεια κολπικού υγρού καθώς και η λήψη επιχρίσματος για το Τεστ Παπανικολάου. Κολποσκόπηση είναι δυνατόν να εκτελεστεί ακολούθως ή και μεμονωμένα, ενώ συνήθως διακολπικό υπερηχογράφημα για τον έλεγχο μήτρας-σαλπίγγων-ωοθηκών ολοκληρώνει την εξέταση.   Το σύνολο των χειρισμών με την χρήση κατάλληλου εξοπλισμού και της σωστής ταχύτητας εκ μέρους του ιατρού καθιστά την εξέταση καλά ανεκτή από τη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών.